Vas (Mandara) - Azam Ali

Hiçbir kelebek tek başına yaşayamaz sevdasını..

AŞK İKİ KİŞİLİKTİR

Değişir rüzgarın yönü,
Solar ansızın yapraklar;
Şaşırır yolunu denizde gemi,
Boşuna bir liman arar.
Gülüşü bir yabancının,
Çalmıştır senden sevdiğini;
İçinde biriken zehir,
Sadece kendini öldürecektir;
Ölümdür yaşanan tek başına
Aşk iki kişiliktir.

Bir anı bile kalmamıştır,
Geceler boyu sevişmelerden;
Binlerce yıl uzaklardadır,
Binlerce kez dokunduğun ten;
Yazabileceğin şiirler,
Çoktan yazılıp bitmiştir;
Ölümdür yaşanan tek başına,
Aşk iki kişiliktir.

Avutamaz olur artık
Seni bildiğin şarkılar;
Boşanır keder zincirlerinden
Sular tersin tersin akar;
Bir hançer gibi çeksen de sevgini
Onu ancak öldürmeye yarar:
Uçarı kuşu sevdanın
Alıp başını gitmiştir;
Ölümdür yaşanan tek başına,
Aşk iki kişiliktir.

Yitik bir ezgisin sadece,
Tüketilmiş ve düşmüş, gözden.
Düşlerinde bir çocuk hıçkırır
Gece camlara sürtünürken;
Çünkü hiç bir kelebek
Tek başına yaşayamaz sevdasını,
Severken hiçbir böcek
Hiç bir kuş yalnız değildir;
Ölümdür yaşanan tek başına,
Aşk iki kişiliktir.

Ataol BEHRAMOĞLU

Hüzün ki en ziyade yakışandır bize..

HÜZÜN

Hüzün, bir hazin kelime ayrılık gibi, hicran gibi; ama mutluluk gibi de.. Bazen bir gözde görürüz onu, bazen bir yüzde bazen bulutlarla gelir, bazen lodoslarla..

Hüzün tarih olur, Bağdat ufuklarını Osmanlı tuğları misali bekleyen hurma fidanlarıyla; Tuna boylarını hatem yakutları gibi süsleyen kaleler ve burçlarla gelir yedi yüz yıllık hafızamıza..

Elhamra avlusunda derin uykulara dalmış mağrib güneşi olur kah; kah Kudüs gecelerinde savrulan Selahaddin rüyaları..

Aziz-i vakt idik a da zelil kıldı bizi..

Hüzün gözyaşı olur, bazen bir eylül bulutundan dökülüp dilemmalarımıza karışır; bazen bir Kanuni mersiyesinden akıp güneşlerimizi buharlaştırır.. paramparça olmuş kutsal kitapların mürekkeplerini dağıtır bazen, bazen kandil gecelerinin pişmanlıklarına dökülür yüreklerimizden..

Kimi zaman bir bayram sevincinin ardına gizlenen yetimin gözünde acı; kimi vakit fersudeleşmeye yüz tutmuş gülün yaprağında kırağı sıfatında belli eder kendini..

Hurşide baksa gözleri halkın dolagelir..

Hüzün söz olur, yarı yollarda bırakılmış yeminlerin ve vaadlerin pençesinden yüz gösterir kimi, kimi bir elyazmasının derkenarına yazılır bir ayrılık türküsü niyetine.. Bir mücelled güldeste olur yazılsa tüm hüzün sözleri ve binbir geceyi dolduran tutilerin dilinde şeker niyetine çiğnene çiğnene tutar şöhreti alemleri..

Sabahların kokusuna karışan bir pişmanlığın terennümüdür bazan ve bazan da gecelerin korkusunu damıtan bir şarkının dizesi..

Şeb-i yeldayı müneccimle muvakkıt ne bilir..

Hüzün mevsim olur, böler bir uykuyu bazen; bazen bir paranteze alır acıları Güz mü, eylül mü bilinmez; ortası mı sonu mu anlaşılmaz anın.. Şakaklarına düşen benek benek karlar mı densin yılların gölgesini taşıyan, başında gül rengi bulutlardan.. Lahuri tüller mi olsun Hicaz şarkılarında bestelenen?! Hüzün karanlıktır, yalnızlıktır, korkudur.. Ve hüzün bazan en büyük umutlara gebedir..

Bir mevsim-i hazanına geldik ki alemin..

Hüzün renk olur, son dalın son yaprağında sararırken yakar içimizi; son fırtınanın son dalgasında köpürürken kanatır yüreğimizi.. Mavi gecelerin ve kurşuni bulutların örtüsüdür hüzün.. Hatırlamanın mestliğinde eflatuni bir ırmağın hasret yarasıdır, gül gül olup açan ateşin kederlerin masum çiçeğidir.. Sahilde bir gurubdur o, ufukta bir şafak.. Perde perde solan hayatımız..

Gül ateş, gülbün ateş, gülşen ateş, caybar ateş..

Hüzün sevda olur, hayalini getirir annelerin, yavruların ve süveydaya durup melankolisini yaşatır sevenlerin, sevgilerin.. Fuzuli lerin Galib lerin kinayeleri ve tevriyeleri onun üstüne yazılır, bülbüllerin kumruların şeyda tenasüpleri ve mecazları ona dillendirilir.. Umman gemicilerinin ufuklarında deniz feneridir hüzün, semavat müneccimlerinin kadrlerinde Ayyuk..

Mahabbet bir bela şeydir giriftar olmayan bilmez..

Hüzün alışkanlık olur, acıların yol dönemecinde azığını kuzgunlara kaptıran gönüllerin ömre süren Selva sıyla tartılır.. Yüzbin yıl sonra yeşerecek tohumlar için saklayıp suyu, vahalardan kurumuş dudaklarla geçer delikanlıca.. Mermer beyazında ayetlere teslim olmuş bir buhur-ı Meryem in nazenin tebessümüne Namus-ı ekber vasıtasıyla gelen nefestir o..

Hazan ki durmadan evrakı su-be-su dökülür..

Hüzün, Kureyş te Süheyb-i Rumi; Yemen de rahip Bahira, Konstantinepol de Ulubatlı Hasan olmaktır
Hüzün, mazlumlar adına bir saman çöpüyle devleri yere sermektir
Hüzün, Şeyh Şamil toprağında alnından vurulan bir çocuktur
Hüzün, harflere sığmayan bir nimet-i İlahi dir
Hüzün, her hale şükretmenin diğer adıdır
Hüzün, seyerandır maverada
Hüzün, özleyiştir
Hüzün ki en ziyade yakışandır bize..

İskender PALA

Seni düşünürken..

Çakıl Taşı


Seni düşünürken
Bir çakıl taşı ısınır içimde
Bir kuş gelir yüreğimin ucuna konar
Bir gelincik açilir ansızın
Bir gelincik sinsi sinsi kanar
Seni düşünürken

Bir erik ağacı tepeden tırnağa donanır
Deliler gibi dönmeğe başlar
Döndükçe yumak yumak çözülür
Çözüldükçe ufalır küçülür
Çekirdeği henüz süt bağlamış
Masmavi bir erik kesilir ağzimda
Dokundukça yanar dudaklarım

Seni düşünürken
Bir çakıl taşı ısınır içimde


Bedri Rahmi Eyüboğlu

AŞK..

AŞK

UYUMADAN ÖNCEKİ SON ŞEY,

UYANDIĞIN ZAMANKİ İLK ŞEYDİR..

. . .

BİR ADIN KALMALI

bir adın kalmalı geriye
bütün kırılmış şeylerin nihayetinde
aynaların ardında sır
yalnızlığın peşinde kuvvet
evet nihayet
bir adın kalmalı geriye
bir de o kahreden gurbet

sen say ki
ben hiç ağlamadım
hiç ateşe tutmadım yüreğimi
geceleri, koynuma almadım ihaneti
ve say ki
bütün şiirler gözlerini
bütün şarkılar saçlarını söylemedi
hele nihavent
hele buselik hiç geçmedi fikrimden
ve hiç gitmedi
bir topak kan gibi adın
içimin nehirlerinden
evet yangın
evet salaş yalvarmanın korkusunda talan
evet kaybetmenin o zehirli buğusu
evet nisyan
evet kahrolmuş sayfaların arasında adın
sokaklar dolusu bir adamın yalnızlığı
bu sevda biraz nadan
biraz da hıçkırık tadı
pencere önü menekşelerinde her akşam

dağlar sonra oynadı yerinden
ve hallaçlar attı pamuğu fütursuzca
sen say ki
yerin dibine geçti
geçmeyesi sevdam
ve ben seni sevdiğim zaman
bu şehre yağmurlar yağdı
yani ben seni sevdiğim zaman
ayrılık kurşun kadar ağır
gülüşün kadar felaketiydi yaşamanın
yine de bir adın kalmalı geriye
bütün kırılmış şeylerin nihayetinde
aynaların ardında sır
yalnızlığın peşinde kuvvet
evet nihayet
bir adın kalmalı geriye
bir de o kahreden gurbet
beni affet
Kaybetmek için erken, sevmek için çok geç..

AHMET HAMDİ TANPINAR

AKLINA MAĞLUP OLMUŞ BİRİ

Aşk ile akıl arasında birbirini reddeden geçimsiz bir ilişki mevcuttur. Aşkı tanımlayanlardan bazıları onu “akıldan kurtulmak” olarak düşünmüşlerdir. Peki o halde, insan akıldan sıyrıldığında deli mi olur?

Fuzuli Kabe’ye gidip akıllanmak üzere yalvarması istenen Mecnun’a, bu isteğin tam tersine,

Endîşe-i akldan cüdâ kıl
Aşk ile hemîşe âşinâ kıl.

dedirtir.

Bugün, “Akıl endişesinden (akıllı olma kaygısından) kurtar beni de aşk ile içli dışlı eyle Allah’ım!” şeklinde dillendirebileceğimiz bu beyitte hazret-i üstad akıl ile aşkı karşı karşıya getiriyor ve aklın asıl karşıtı olan deliliği bunun dışında tutuyor. Medeniyet birikimimiz içinde Mecnun adının önlerde bir yerde bulunması, aşka giriftar olan gençlerin kendilerini Mecnun ile özdeşleştirmeleri veya ona benzediklerini ifadelendirmeleri, aşk yüzünden akla uygun davranmayan insanların tedavi edilmesi gereken hastalar olarak algılanması, insanın duygularına hakim iken sevgiye, duyguların insana hakim olmasının ise aşka kapı aralaması gibi düşünceler aşkı delilikle örtüştürmüş ve aşk-akıl ilişkisini olumsuzlamıştır. Eski kitaplarda bununla alakalı pek çok bahis, bâb, bölüm bulabiliriz. Sözgelimi Tük nesrinin ustalarından ve secili anlatımın babası sayılan Sinan Paşa, Tazarruname adlı ünlü eserinde aşağı yukarı şöyle der:

“Kim ki aşk kadehiyle kendinden geçer ve cânı cânân ile dolar; artık akıl ikisi arasına giremez, düşünce ve tedbir o semte uğramaz. Akıl bilgeliğin vasıtasıdır; aşk ise gönüldeki yakınlığın. Akıl bir renktir ki onda gizem kokusu bulunmaz; aşk bir kokudur ki onda renkten eser bulunmaz. Akıl, bilgelik adlı bir değirmen taşıdır ki öğütmeye tuzu yok; aşk bir hakikat tuzudur ki öğütmeye taşı yok. Akıl bir kuştur ki heva (heves) üzerinde; aşk bir hevadır ki kuş içinde. Kuş havada gezinip etrafı gözetler; heva kuşta avarelik içinde kalır.akıl işinin çözümü dedikodu (falanca şöyle diyor, filanca böyle yazıyor gibi dipnotlar) ile olur, aşk derdi se bu yolla asla bilinmez (gönülde tecelli eder). Akıl işleri dayanaksız (dipnotsuz, delilsiz) olmaz; aşk hadiseleri ise isnat ve dipnot kabul etmez. (yazar bu son cümlede, aşk üzerine söylenmiş hadislerin de, ünlü hadis külliyatı Müsned’de yer almayacak derecede uydurma olduğunu da ima ediyor.)

Görüldüğü gibi Sinan Paşa aşk işini akıl ile telif etmemek gerektiğini söylüyor. Ama bu satırlara bakarak aşkın bir delilik veya akılsızlık olduğunu da iddia etmek, pekâlâ yanlış olur.

Bize göre aşk bir gönül işidir, ama aklın haricinde de değerlendirilmemelidir. Evet hiçbir kitap onu akıllılık olarak anlatmıyor; ama bu mutlaka delilik demek de değildir. O halde aşk, akıldan sıyrılmakla yürünecek bir yoldur ki ucu aydınlığa ve nur ülkesine çıkar. Bu durumda “delidir, ne yapsa yeridir” cümlesindeki deli yerine “âşık” kelimesini koymak yanlış olmayacak; belki delinin sorumluluktan ve tekliften âzâde olması kuralı â şık için de geçerli olacaktır. Nitekim Ebu’l Kasım Neysaburi’nin “Akıllı Deliler” adlı kitabında Mecnun’un adı anılır ve akıllılık halleri anlatılır.

- Mecnun deli değildi. Onda en-Nümeyri’nin deliliği gibi bir çeşit delilik vardı. O büyük şairlerden sayılır ve dr ki:

“Toplumda ve tenhada, gece ve gündüz yirmi sene insanların ilahına dua ettim. Leyla’nın da benim gibi aşk çekmesi için; benim halimi anlaması veya bana acıması için. Allah dualarımı kabul etmedi; benim aşkımı geçen de olmadı. Ama beni mahveden sevgi hep artırıldı.

Ya Rabbi!... Beni ona sevdir veya bana onunla şifa ver. Yahut da kalbimin çektiği çileden dinlendirileyim.

Bu beyitler bir delinin söyleyeceği türden değil, belki aklı ziyade olan birinin dilinden dökülme sözler kabilinden olmalı değil midir, sizce?

(İskender Pala, Kırk Ambar, s. 20)